Avrupa Parlamentosu, Avrupa Birliği’nin iltica politikasını temelden etkileyecek iki ayrı yasa tasarısını onayladı. Kabul edilen düzenlemelerle birlikte, AB’ye düzensiz yollarla gelen sığınmacıların iltica başvurularının, “güvenli” kabul edilen üçüncü ülkelerde değerlendirilmesinin önü açıldı. Bu adım, Avrupa genelinde hem hukukî hem de insanî sonuçları bakımından yeni bir tartışma başlattı.
Ruanda modeli AB’ye uyarlanıyor
Yeni düzenleme, İngiltere’nin tartışmalı “Ruanda Modeli”ne benzer bir yaklaşımı AB ülkeleri için de mümkün kılıyor. Bu modele göre, AB’ye gelen ve iltica talebinde bulunan kişiler, güvenli kabul edilen üçüncü ülkelere gönderilecek ve başvuruları bu ülkelerde ele alınacak. İngiltere’nin Ruanda ile, İtalya’nın ise Arnavutluk ile yaptığı anlaşmalar bu yaklaşımın örnekleri arasında gösteriliyor.
Ortak “güvenli menşe ülkeler” listesi geliyor
İkinci düzenleme ise AB genelinde ortak bir “güvenli menşe ülkeler” listesi hazırlanmasını öngörüyor. Bugüne kadar her üye ülkenin kendi listesini oluşturduğu uygulamanın sona ermesi planlanıyor. Yeni listede Tunus, Fas ve Mısır gibi ülkelerin yer alabileceği ifade ediliyor. Bu ülkelerden gelenlerin iltica başvuruları hızlandırılmış usulle değerlendirilecek, ancak başvuru sahiplerinin hakları önemli ölçüde sınırlandırılabilecek.
Siyasi dengeler ve oylama tablosu
Avrupa Parlamentosu’ndaki oylamada sağ ve aşırı sağ partiler düzenlemelere destek verirken, sosyal demokratlar, sol gruplar ve Yeşiller karşı çıktı. Almanya’da iktidardaki Hristiyan Demokrat Birlik’in, aşırı sağcı AfD ile aynı yönde oy kullanması da dikkat çeken gelişmeler arasında yer aldı.
“İltica hakkı fiilen ortadan kalkıyor” eleştirisi
Kararın ardından insan hakları örgütleri ve muhalefet partilerinden sert tepkiler geldi. Eleştirilerde, güvenli ülke olarak tanımlanması planlanan üçüncü ülkelerin çoğunda yeterli iltica altyapısının bulunmadığı ve bu uygulamanın iltica hakkını fiilen ortadan kaldıracağı savunuldu. Ayrıca, söz konusu modelin Cenevre Mülteciler Sözleşmesi ile çelişebileceği uyarıları yapıldı.
Yeşillerden sert çıkış
Yeşiller Partili parlamenterler, özellikle Mısır gibi siyasî baskı ve takibatın yaygın olduğu ülkelerin “güvenli” olarak tanımlanmasına tepki gösterdi. Bu yaklaşımın, sığınmacıların haklarını budayacağı ve entegrasyon politikalarını zayıflatacağı vurgulandı.
AB Komisyonu ile üye devletler arasında başlayacak müzakerelerin ardından düzenlemelerin nihai hâlini alması bekleniyor. Yeni sistem yasalaşırsa, Avrupa Birliği’nin iltica politikası uzun süre tartışılmaya devam edecek.
Berlin 29°C
