Dünyanın en zenginleri listelendi Elon Musk servetiyle kıtalara fark attı, Murat Ülker Türkiye’nin zirvesinde

ABD’de Elon Musk 342 milyar dolarlık servetiyle küresel sermaye düzeninde eşi benzeri olmayan bir konumda yer almaktadır. Musk’ın elde ettiği bu muazzam servet, yalnızca teknoloji ve uzay yatırımlarıyla değil, aynı zamanda finansal piyasalarda yarattığı yankılarla da küresel kapitalizmin temel parametrelerinden birini oluşturmaktadır. Musk’ın serveti, hisse değerleri, yapay zekâ yatırımları ve sürdürülebilir enerjiye yönelim gibi unsurların birleşiminden doğmuş, bu da onu yalnızca bir girişimci değil, aynı zamanda ekonomik paradigmayı dönüştüren bir aktör haline getirmiştir.

Avrupa’da Bernard Arnault 178 milyar dolarlık varlığıyla dikkat çekerken, özellikle lüks tüketim ve moda endüstrisinin, kriz dönemlerinde dahi talebini koruyan istisnai bir pazar olduğunu kanıtlamaktadır. Arnault’nun sahip olduğu LVMH imparatorluğu, küresel elitlerin tüketim alışkanlıklarının bir yansımasıdır. Onun hemen ardında İspanyol iş insanı Amancio Ortega, 124 milyar dolarlık servetiyle, fast fashion modeli üzerinden yarattığı ekonomik hacimle öne çıkmaktadır. Ortega’nın markası Zara ve bağlı şirketleri, düşük maliyetli ama yüksek hacimli üretim modeliyle küresel tüketim zincirini yeniden şekillendirmiştir.

Afrika’nın zirvesinde ise 23,9 milyar dolarlık kişisel servetiyle Nijeryalı iş insanı Aliko Dangote bulunmaktadır. Dangote, çimento ve inşaat sektöründe kurduğu hegemonyayla, kıtanın kalkınma dinamiklerini belirleyen en önemli aktörlerden biridir. Bu servet, yalnızca bireysel birikim değil, aynı zamanda Afrika’nın altyapı yatırımları ve bölgesel büyüme stratejilerinde özel sermayenin oynadığı rolün bir göstergesidir.

Forbes verilerine dayalı 2025 raporu, küresel kapitalizmin dinamiklerini yansıtarak servet birikiminin ülkeler arası dağılımını gözler önüne sermektedir. ABD’li teknoloji ve uzay girişimcisi Elon Musk’ın kişisel varlığı, tek başına Afrika kıtasındaki tüm milyarderlerin toplam servetinden fazladır. Bu veri, küresel sermaye yoğunlaşmasının geldiği noktayı göstermesi bakımından tarihsel bir eşiktir. Aynı zamanda bu durum, modern kapitalist ekonomilerde sermaye merkezileşmesinin ne kadar aşırı bir boyuta ulaştığının çarpıcı bir göstergesidir.

Türkiye bağlamında ise Yıldız Holding’in başındaki Murat Ülker, 5,5 milyar dolarlık servetiyle ülkenin en zengin bireyi olarak öne çıkmaktadır. Ülker’in serveti, küresel ölçekte nispeten sınırlı kalsa da, Türkiye’nin ekonomik bağlamı ve piyasa ölçeği düşünüldüğünde kayda değer bir ağırlığa işaret etmektedir. Gıda sektörünün temel tüketim alanlarına yatırım yapan Ülker, aynı zamanda Türkiye’nin tüketim alışkanlıklarını da şekillendiren bir aktör konumundadır. Onun şirketleri, hem iç pazarda hem de uluslararası arenada Türkiye’nin ekonomik imajını temsil eden önemli yapılardır.

Türkiye özelinde Murat Ülker’in ardından Erman Ilıcak (Rönesans Holding), Nihat Özdemir (Limak Grubu), Ferit Şahenk (Doğuş Grubu), Şarık Tara ailesi, Hüsnü Özyeğin (Fiba Holding) ve Sabancı ailesinin bireyleri ülkenin önde gelen milyarderleri arasında yer almaktadır. Bu ailelerin servetleri 2 ila 4 milyar dolar arasında değişmekte olup, ağırlıklı olarak gıda, inşaat ve enerji sektörlerinden kaynaklanmaktadır. Türkiye’nin küresel ölçekteki konumu, teknoloji ve finans alanlarındaki düşük temsil nedeniyle sınırlı kalmaktadır. Ancak bu tablo, Türkiye’nin sanayi, altyapı ve enerji temelli büyümesinin sermaye birikiminde belirleyici olduğunu da göstermektedir.

Avrupa sahnesinde, LVMH imparatorluğunu yöneten Bernard Arnault’nun 178 milyar dolarlık varlığı, kapitalist ekonominin lüks tüketim segmentinde ne ölçüde yoğunlaştığını göstermektedir. Arnault’nun ardından İspanyol iş insanı Amancio Ortega’nın 124 milyar dolarlık serveti, üretim ve tüketim dengelerinin nasıl yeniden kurgulandığını gözler önüne sermektedir. Asya kıtasında Hindistanlı sanayici Mukesh Ambani’nin 92,5 milyar dolarlık varlığı, enerji ve telekomünikasyon sektörlerinde sermaye birikiminin en önemli örneklerinden biri olarak bölgesel liderliği elinde tutmasını sağlamaktadır. Ambani’nin yatırımları, Hindistan’ın yalnızca iç pazarını değil, küresel ölçekteki rekabet gücünü de derinden etkilemektedir.

Öte yandan, Barbados’ta Rihanna gibi kültürel sermayeden ekonomik sermayeye geçiş yapabilen figürlerin 1,4 milyar dolarlık servetle ülke zenginlik hiyerarşisinin en üstüne yerleşmesi, küresel kapitalizmin farklı kanallar üzerinden işlediğini ortaya koymaktadır. Popüler kültürün kapitalist piyasa ile etkileşimi, yalnızca sanatçıların bireysel yükselişiyle sınırlı kalmamakta, aynı zamanda ülkelerin ekonomik imajını ve sermaye birikim süreçlerini de şekillendirmektedir.

Bu veriler, yalnızca bireysel başarı öykülerini değil, aynı zamanda ülkeler arasındaki ekonomik ölçek farklılıklarını ve fırsat eşitsizliklerini açığa çıkarmaktadır. Bazı ülkelerde milyarderlerin servetleri yüz milyar dolarları aşarken, bazı ülkelerde bu rakam birkaç milyar dolarla sınırlı kalmaktadır. Böylelikle, küresel servet dağılımı hem kapitalist sistemin eşitsiz karakterini hem de sektörel yoğunlaşmanın belirleyici rolünü bütün açıklığıyla göstermektedir. Ayrıca rapor, küresel sermayenin giderek daha fazla teknoloji, enerji ve tüketim malları sektörlerinde toplandığını, bu sektörlerin kapitalist ekonomi için stratejik alanlar haline geldiğini vurgulamaktadır.

Sonuç itibarıyla 2025 yılı itibarıyla yayımlanan bu rapor, yalnızca ekonomik verilere dayalı bir sıralama sunmamakta, aynı zamanda dünya ekonomisinin gelecekteki yönelimlerini de işaret etmektedir. Küresel milyarderlerin servetlerinde gözlenen yoğunlaşma, ekonomik güç dengelerinin birkaç elde toplanması riskini beraberinde getirmektedir. Türkiye örneğinde görüldüğü üzere, ülke ekonomilerinin hangi sektörlerde derinleştiği, küresel rekabetteki konumlarını belirlemede belirleyici olmaktadır. Bu bağlamda rapor, küresel kapitalizmin yapısal eşitsizliklerini, sektör temelli güç dağılımını ve geleceğin sermaye birikim stratejilerini bütünlüklü biçimde ortaya koymaktadır.