Yapay zeka teknolojilerinin küresel ölçekte ekonomileri dönüştürdüğü bir dönemde Türkiye, genç nüfusu ve hızla artan girişim ekosistemi sayesinde büyüyen bir pazar olarak öne çıkıyor. Yapılan analizlere göre Türkiye, ABD ve Çin’in liderlik ettiği birinci grubun, Avrupa ülkeleri ve Japonya’nın bulunduğu ikinci grubun ardından Güney Kore, Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan gibi yükselen oyuncuların yer aldığı üçüncü grupta konumlanıyor.
Uzmanlar bu tabloyu statik görmüyor. Önümüzdeki beş ila on yıl içinde lig atlama potansiyeli en yüksek ülkelerden birinin Türkiye olduğunu belirtiyor. Bunun temel nedeni olarak ise hem özel sektörün yüksek adaptasyon hızını hem de genç nüfusun teknoloji kullanımındaki çevikliğini gösteriyorlar.
Pazarın hızla büyüdüğü belirtiliyor
Türkiye’de yapay zeka pazarındaki büyüme son yıllarda dikkat çekici bir ivme kazandı. 2021’de 7,6 milyar dolar olan pazar büyüklüğünün 2031’de 442 milyar doları aşacağı tahmin ediliyor. Bu artışın arkasında, finans, telekom, e-ticaret, sağlık, enerji ve otomotiv gibi sektörlerin güçlü yatırımları yer alıyor.
Türkiye’de 2017’de yalnızca 24 olan yapay zeka girişimi sayısı, 2025’in üçüncü çeyreğinde 419’a yükseldi. Bu girişimlerin çoğu akıllı şehirler, fintech, hukuki teknoloji, enerji verimliliği, otomotiv ve sürdürülebilirlik alanlarında faaliyet gösteriyor.
Şirketlerin yapay zeka adaptasyonu da bölge ortalamasının üzerinde. Orta ve Doğu Avrupa bölgesine göre Türkiye’deki şirketler yapay zekayı daha yoğun kullanıyor ve gelecek bir yıl için planlanan yatırımların yüzde 65’i bilgi teknolojileri ve yazılım güncellemelerine ayrılmış durumda.
Devlet teşvikleri ve yeni strateji hazırlığı
Türkiye’de hükümet, yapay zekanın ekonomideki payını artırmak için kapsamlı bir program başlattı. HIT-30 adlı destek çerçevesi kapsamında 3,5 milyar dolarlık bütçe ayrıldığı açıklandı. Ayrıca 2030’a kadar uzanan yeni Ulusal Yapay Zeka Stratejisi’nin devreye alınacağı duyuruldu.
Öte yandan TBMM bünyesindeki Yapay Zeka Araştırma Komisyonu, Türkiye’ye özgü bir YZ yasası için çalışmalar yürütüyor. Yetkililer, ağır ve katı kurallar yerine esnek ve yenilikçi bir düzenlemenin hedeflendiğini vurguluyor.
Toplumda yapay zeka kullanımı hızlı artıyor
TÜİK’in yayımladığı ilk yapay zeka istatistiklerine göre Türkiye’de toplumun yüzde 19,2’si yapay zeka araçlarını aktif olarak kullanıyor. En yüksek kullanım oranı 16-24 yaş grubunda yüzde 39,4 ile ölçüldü. Kullanım oranı eğitim düzeyi arttıkça yükseliyor; yükseköğretim mezunlarında bu oran yüzde 36,1’e çıkıyor.
Yapay zekayı kullanmayanların çoğu ihtiyaç duymadığını belirtiyor. Yüzde 18,7’lik kesim nasıl kullanacağını bilmediğini, yüzde 12,4’ü ise teknolojiden habersiz olduğunu söylüyor. Bu veriler, eğitim ve farkındalık çalışmalarının önemine işaret ediyor.
Türkiye’nin lig atlama koşulları
Uzmanlar, küresel rekabette temel farkı yaratacak unsurun artık altyapı veya teknoloji değil, bu teknolojiyi doğru kullanabilecek insan kaynağı olduğunu vurguluyor. Eğitim sisteminin bu dönüşüme uyum sağlaması gerektiğini belirten uzmanlar, üniversite-sanayi iş birliklerinin güçlendirilmesini ve nitelikli çalışanların yeniden beceri kazanımına yönelik politikaların artırılmasını öneriyor.
Avrupa ülkelerinin bu alanda daha sistematik olduğunu belirten uzmanlar, Türkiye’de ise teknolojinin çok daha hızlı tüketildiğini ve doğru yönlendirme ile üretici konuma geçişin mümkün olduğunu ifade ediyor.
Türkiye için öne çıkan fırsatlar
Türkiye’nin yüksek adaptasyon hızı, güçlü girişimcilik kültürü ve geniş genç nüfusu, yapay zekada üst liglere çıkmak isteyen ülkeler arasında öne çıkmasını sağlıyor. Bu avantajların kalıcı bir başarıya dönüşmesi için eğitimde dönüşüm, veri politikalarının netleşmesi, Ar-Ge yatırımlarının artırılması ve hukuki çerçevenin modernize edilmesi gerektiği belirtiliyor.
Türkiye’nin mevcut konumu, güçlü bir başlangıç noktası olarak görülüyor. Özel sektörün dinamizmi, devletin teşvikleri ve toplumun hızla artan teknoloji kullanım alışkanlığı birleştiğinde, önümüzdeki yılların Türkiye için kritik bir sıçrama dönemi olacağı değerlendiriliyor.
Berlin 29°C
