Google mahkemede bölünmekten kurtuldu Dev arama motorunun tekel davasında kritik karar: Özel anlaşmalar yasak, Google rakipleriyle veri paylaşacak

ABD’nin en büyük teknoloji devlerinden Google, yıllardır süren antitröst davasında şirketin bölünmesini engellemeyi başardı. Federal yargıç, milyarlarca dolarlık özel anlaşmaları yasakladı ve bazı verilerin rakiplerle paylaşılmasına hükmetti. Ancak Adalet Bakanlığı’nın talep ettiği en ağır ceza olan şirketin parçalanması karara bağlanmadı. Bu durum, Silikon Vadisi’nin geleceğini belirleyecek süreçte kritik bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.

ABD Adalet Bakanlığı’nın 2020 yılında açtığı dava, son on yılın en büyük teknoloji soruşturmalarından biri olarak görülüyordu. Bakanlık, Google’ın Apple, Samsung ve diğer cihaz üreticilerine milyarlarca dolar ödeyerek arama motorunu varsayılan hale getirdiğini, bunun da Bing, Yahoo ve DuckDuckGo gibi rakiplerin büyümesini engellediğini savundu. Mahkeme kayıtlarında yer alan belgeler, Google’ın sadece 2021 yılında bu anlaşmalar için 10 milyar dolardan fazla ödeme yaptığını ortaya koydu.

Google ise savunmasında kullanıcıların özgür tercihiyle kendisini seçtiğini, rakip ürünlerin de piyasada mevcut olduğunu ve herhangi bir “yasadışı baskı” yapmadığını ileri sürdü. Şirket, “daha iyi ürün sunduğu için tercih edildiğini” savunarak tekel suçlamalarını reddetti.

Federal Yargıç Amit P. Mehta, kararında Google’ın özel anlaşmalarına son vermesi gerektiğini, ayrıca bazı arama dizini verilerini rakipleriyle paylaşmak zorunda olduğunu belirtti. Ancak Adalet Bakanlığı’nın talep ettiği, kullanıcıların cihazlarında bir “seçim ekranı” ile farklı arama motorları arasında tercih yapmalarını sağlayacak düzenlemeyi reddetti. Yargıç, “Mahkemeler çözüm yollarını alçakgönüllülükle belirlemelidir. Bu mahkeme de öyle yapmıştır” dedi.

Karar Google için büyük bir rahatlama oldu. Şirketin borsa değeri açıklamanın ardından yüzde 7’den fazla artarak 2 trilyon dolar sınırını aştı. Analistlere göre bu sonuç, Google’ın küresel arama pazarındaki liderliğini sürdürmesini sağlayacak, ancak veri paylaşım zorunluluğu Bing ve DuckDuckGo gibi rakipler için yeni fırsatlar yaratabilecek.

Dava sürecinde ortaya çıkan belgeler, Google yöneticilerinin varsayılan arama motoru anlaşmalarını “rakipleri dışlamak” amacıyla kullandıklarını gösteriyordu. Bu detay, hükümetin elini güçlendirmişti. Ancak mahkemenin sınırlı yaptırımlarla yetinmesi, Washington yönetimi açısından kısmi bir hayal kırıklığı yarattı.

Karar aynı zamanda ABD’nin teknoloji devlerine açtığı davalar zincirinin ilk halkası niteliğinde. Adalet Bakanlığı’nın Apple’a açtığı benzer bir dava sürerken, Federal Ticaret Komisyonu da Meta ve Amazon hakkında rekabete aykırı davranış iddialarını inceliyor. Uzmanlara göre bu süreç, Silikon Vadisi şirketlerinin iş yapma biçimlerini uzun vadede köklü biçimde değiştirebilir.

Yapay zekâ alanındaki hızlı gelişmeler de davanın gölgesinde tartışılan bir diğer konu oldu. ABD hükümeti, Google’ın mevcut tekel gücünü yapay zekâ teknolojilerine taşıyabileceği uyarısında bulundu. Düzenleyici kurumların önümüzdeki yıllarda Google ve diğer teknoloji devleri üzerindeki baskıyı artırması bekleniyor.